با دانش آموزان دبیرستانی که مشروبات الکلی مصرف می کنند چگونه برخورد کنیم؟
برخورد با مسأله مصرف مشروبات الکلی در میان دانشآموزان نیازمند فعالیت های حساس، آگاهانه و حکیمانه است. در ادامه چند راهکار و رویکرد مفید ارائه میدهم:
۱ـ شناخت و شنیدن بدون قضاوت
قبل از هر چیز، سعی کنید فضای امن و حمایتی فراهم کنید. با آرامش و بدون سرزنش، به دانشآموز فرصت بدهید دربارهی دغدغهها یا مشکلاتش صحبت کند. ممکن است مصرف الکل علتی مانند استرس، مشکلات خانوادگی، یا گروه همسالان داشته باشد.
۲ـ اطلاع و آموزش
در مناسبتی یا در قالب برنامههای آموزشی، به دانشآموزان دربارهی مضرات مصرف الکل، تاثیرات منفی بر سلامت جسمانی و روانی، و اثرات بلندمدت آن آموزش دهید. این آموزش باید غیرمجاز و بدون تحقیر باشد، بلکه واقعگرایانه و تاثیرگذار.
۳ـ گفتوگو و همدلی
حالت گفتوگو برقرار کنید، نه تحکم. از او بپرسید چه دلیلی برای مصرف دارد، چه نگرانیهایی دارد و چه کمکهایی نیاز دارد. این نشان میدهد که شما به عنوان معلم یا مدیر، مایلید در کنار او باشید.
۴ـ مشاوره تخصصی و حمایت
در صورت نیاز، او را به مشاور مدرسه یا مراکز تخصصی مشاوره ارجاع دهید. مصرف الکل میتواند نشانگر وجود مشکلات عمیقتر باشد که نیازمند راهنمایی حرفهای است.
۵ـ ایجاد محیط مثبت و نشاطآمیز
سعی کنید محیط مدرسه را جذاب، پرانرژی و مثبت نگه دارید تا دانشآموزان به جای پناه بردن به ناپسند، در فعالیتهای مثبت و مفید قرار بگیرند.
در کل، برخورد باید بر پایه احترام، همدلی و حمایت باشد و از قضاوت پرهیز کنید. اهمیت دارد که دانشآموز احساس کند مورد حمایت قرار میگیرد و میتواند در صورت نیاز، کمک بگیرد.
نخست لازم است مشخص شود مصرف در چه سطحی است:
تجربه موردی از روی کنجکاوی یا فشار همسالان
مصرف مکرر و وابستگی روانی یا جسمی
در سطح دبیرستان، اغلب مصرفهای اولیه با هیجان اجتماعی و کنجکاوی صورت میگیرد، نه با وابستگی شدید.
۲. حفظ کرامت دانشآموز و رازداری
برخورد اولیه باید غیرتحقیرآمیز، غیرهیجانی و محرمانه باشد تا اعتماد از بین نرود.
نباید او را در جمع سرزنش یا افشا کرد؛ جلسۀ انفرادی با مشاور مدرسه مناسبتر است.
معلم یا مدیر باید در گفتوگو، بر رفتار نادرست تمرکز کند، نه شخصیت فرد.
۳. گفتوگوی باز و شناخت علّت ریشهای
در بسیاری موارد ریشه مصرف، یکی از این عوامل است:
فشار دوستان و گروه همسالان
احساس طرد یا شکست تحصیلی
تنش خانوادگی یا نبود گفتوگو با والدین
اضطراب، افسردگی یا نبود عزتنفس
معاون پرورشی یا مشاور باید با پرسشهای باز مانند «وقتی تصمیم گرفتی بنوشی، چه احساسی داشتی؟» یا «چه چیزی باعث شد فکر کنی این کار کمک میکند؟» علت اصلی را کشف کند.
۴. مداخله حمایتی چندسطحی
سطح مدرسه:
تشکیل جلسۀ مشترک بین مدیر، مشاور، و معلم راهنما برای تدوین برنامه درمانی و تربیتی کوتاهمدت.
واگذاری نقشهای مسئولیتآفرین (خدمت داوطلبانه مدرسه، برنامه فرهنگی) برای بازسازی اعتماد به نفس.
آموزش گروهی درباره اثرات جسمی و روانی مشروبات به زبان علمی و محترمانه.
سطح خانواده:
- دعوت به گفتوگوی مشترک با اولیا بدون برچسبگذاری یا تهدید.
کمک در تنظیم محیط خانه آرام و اعتمادساز؛ نه بازجویی و سرزنش مداوم.
در صورت احتمال وابستگی، ارجاع به روانپزشک یا مرکز مشاوره تخصصی ترک مصرف نوجوانان ضروری است.
۵. مداخله فرهنگی و پیشگیرانه در سطح مدرسه
طراحی کارگاه “انتخاب هوشمندانه و نه تقلید از همسالان”.
اجرای نمایش یا فیلم کوتاه با محور “قیمت سنگین هیجان لحظهای”.
استفاده از الگوهای رفتاری موفق بین همسالان مدرسه (دانشآموزان مسئول، ورزشکار، فعال فرهنگی).
در شورای دانشآموزی، ایجاد کمیته سلامت و آرامش روان به عنوان نهاد همسالان حامی.
۶. برخورد انضباطی هدفدار (نه مجازات کور)
اگر تخلف در محیط مدرسه رخ داده، باید مطابق آییننامه انضباطی ثبت شود.
اما هدف این ثبت، نباید حذف یا طرد دانشآموز باشد؛ بلکه مستندسازی برای مداخله تربیتی است.
اجرای گفتوگوی اصلاحی، نظارت مستمر مشاور، و ارائه بازخورد مثبت هنگام رفتار سالم بهترین مسیر بازتوانی است.
۷. پیام کلیدی تربیتی
«نوجوان بزهکار نیست، بلکه نوجوانی است که راه صحیح تخلیه هیجان و هویت را نیافته».
هدف ما در مدرسه، یافتن راه جدید برای اعتمادسازی، آموزش، و هدایت دوبارۀ اوست، نه طرد.
1 پسندیده
ممنون نکات خیلی خوبی مطرح فرمودید🙏
1 پسندیده
مدرسه حتما باید مشاور و کمک مشاور داشته باشه
1 پسندیده
یه دوستی میگفت که فرهنگ ایران همیشه ده سال از فرهنگ آمریکا عقب تره
دقیقا ده سال پیش تو آمریکا مصرف مشروبات الکلی به حدی بالا رفته بود که برای مشاورات و روانشناسان دوره های تخصصی مقابله با اون میذاشتند!
ناراحت کننده است…
ولی خب سوال من اینه که داخل مدرسه چالشی هست یا از بعد اجتماعی میخواید کمک کنید.
چون خودش یه چالشه… وجودش تو مدرسه یه بحران!